Ұлттық қазақ тағамдарының қалыптасуына көптеген факторлар әсер етті. Олар: көшпелі өмір салты, біртіндеп отырықшы болуға көшу, халық шаруашылығындағы өзгерістер.

  Ұлттық мәзірдің әртүрлілігінде елдің үлкен аумағы мен табиғи-климаттық белдеулер, дала мен жазықта не таулы аймақтарда, құрғақ шөлейт жерлерде не көлді, өзенді, орманды, топырағы құнарлы алқаптарда өмір сүру маңызды рөл атқарды.  Яғни, әр түрлі аймақтарда бірдей тағамдар басқаша дайындалуы мүмкін: суық өңірлерде адамдар көбірек ет жеген, тамақтары майлы болған. Ал оңтүстік аймақтардың ас мәзірінде көкөністер мен дәнді дақылдар көп пайдаланылған. Каспий төңірегінде етті балық алмастырған.

Оңтүстік Қазақстан

  Сірне - кең таралған тағам, бірақ ол Қазақстанның оңтүстік аймақтарында ерекше танымал. Бұл тамсанып жейтін, кілегейге немесе бие сүтіне малынған, әлі бір айға толмаған қозылардың етінен дайындалады. Баяу отта ұзақ уақыт пісірілгеннен еті жұмсақ болады.

  Кісе қуырдақ Қытаймен шекаралас аудандардағы тұрғындардың әлі естерінде, ол малды сойғаннан кейін бірден дайындалатын тағам. Жақсы жуылған өкпе, бауыр, суға малынған бүйрек, тыртық (асқазан бөлімі), ішек-қарын және аз мөлшерде ет майдалап туралып, дәмдеуіштермен араластырылады.

  Балық аулаумен Батыс Қазақстан ғана танымал емес, елдің оңтүстігі мен оңтүстік-шығысы да кем дегенде бес ғасыр тарихы бар қызықты балық тағамымен мақтана алады. Ол карма деп аталады. Дайындау тәсілі өте қарапайым: пісірілген балықты бөліп, ұсақталған қамырмен араластырып, май қосады.

  Қазақстанның оңтүстік-шығыс бөлігіндегі құралайды көзден ататын аңшылардың сүйікті тағамы – Жаубүйрек. Арқарды немесе тау ешкісін атып алғаннан кейін, жыртқыштың бауыры мен бүйректерін өткір таяқтарға салып, хош иісті жабайы пиязбен араластырып, отқа қуырады.

Орталық және Шығыс Қазақстан

  Бұл аймақтардың тұрғындары ет тағамдарын сүйсіне жейді, бірақ Қытай және елдің ауыл шаруашылық орталықтарымен жақындығы көкөністерді көп мөлшерде қолдануды үйреткен. Алайда, бұл қазақтың етіне әсер етпейді. Олар онда картоп қосылғанын қалайды, сорпаға тым көп пияз салынбайды, етті молынан салып, түрлі малдың етін жегенді ұнатады. Ол жылқы, сиыр, қой еті. Қазы басқа аймақтардағыдай жеке тағам ретінде емес, етпен бірге пісіріліп, табақтың үстіне қойылады.

  Ши бауырсақты дәстүрлі Шығыс Қазақстан тағамы деуге болады. Олар әдеттегіден кішкентай көлемде пісіріледі.  Ши бауырсақтар арнайы қамырдан дайындалады, бұл оларды қытырлақ және тәтті етеді.

  Бармақтар. Бұл да орталық және Шығыс Қазақстанда кең таралған бауырсақтардың түрі. Олар саусақтарға ұқсайтын ұзын және жіңішке таяқшалар түрінде жасалады. Оларды майлы тәтті қаймаққа немесе кілегейге батырып жейді.

  Ұсақ бауырсақ. Көбіне «Қазақ попкорны» деп аталатын ұлттық кондитерлік өнімдердің осы ерекше түрін атап өтпеуге болмайды. Бұл кішкентай қытырлақ шарлар. Нағыз попкорн сияқты, бірақ одан да дәмдірек!

  Жент, сүр ет және ши бауырсақ – қазақтың тәтті тағамдары.

Солтүстік Қазақстан етті жақсы көретін өңір.

  Соғым - қазақтардың қысқа жылқы немесе бұқа етінен дайындайтын тағам қоры. Сақтау мерзімін ұзарту үшін ең шырынды және дәмді бөліктерін жас қайың қабығында ыстаған. Ыстық ысталған ет керемет дәмді және жұмсақ болады. 

  Шелпек - жұма күні пісірілетін дәстүрлі нан тағамы, оны елдің кез-келген бөлігінен көруге болады. Оларды ата-бабаларын еске алып, туыстары мен жақындарына жылы сөздер айтып, көршілеріне таттырып жеу әдетке айналған. Бірақ, олар әр жерде әртүрлі тәсілдермен дайындалады.

  Қазы - жылқы етінен жасалған шұжық, бүкіл Қазақстанда дайындалады, бірақ көптеген қазақстандықтардың пікірінше, Солтүстік-шығыс өңірлер мен Семей, Павлодар сияқты қалаларда ол ерекше дәмді болады. Жергілікті тұрғындар ерекше дәмнің сырын құпия ұстайды.

  Бесбармақ – қазақ халқының дәстүрлі тағамы болып саналады, әр жиын тойға, қонаққа ет асады. Ал Каспий теңізіне ең жақын орналасқан елдің батыс аймақтарында оны ғасырлар бойы балықтан көбіміз біле бермейміз.  Дәмді жұқа қамырдан басқа, оған картоп, пияз және сорпа қосылады.

  Пайда болу тарихы елдің белгілі бір аймақтарына байланысты, әртүрлі ерекше тағамдардың көптігі Қазақстандағы туризмнің жаңа форматы - гастрономиялық дамудың маңызды алғышарты болып табылады. Көптеген саяхатшы-шетелдік туристер көбінесе жергілікті табиғаттың ғажайыптарын тамашалап қана қоймай, көшпенділердің таңғажайып тағамдарының дәмін татып, олардың өмірі, мәдениеті және ежелгі дәстүрлерімен танысады.